Denetimli serbestlik uygulamalarının mevcut yapısını, topluma kazandırma süreçlerindeki kritik rolünü, karşılaşılan zorlukları ve geleceğe yönelik vizyonunu akademik ve kurumsal bir bakış açısıyla değerlendirmek amacıyla, İstanbul Anadolu Cumhuriyet Başsavcılığı, İstanbul Medeniyet Üniversitesi ve İstanbul Anadolu Denetimli Serbestlik Müdürlüğü iş birliğiyle “Ceza Adalet Sistemi ve Rehabilitasyon” Paneli düzenlendi. Türk denetimli serbestlik sisteminin 20. yıl dönümü kapsamında düzenlenen panel, 11 Aralık 2025 Perşembe günü Merkez Kütüphane Ziraat Bankası Konferans Salonu’nda gerçekleştirildi.
Akademi, yargı ve uygulama alanından önemli isimleri bir araya getiren panele, Rektörümüz Prof. Dr. Gülfettin Çelik, İstanbul Anadolu Başsavcı Vekili Selçuk Horzum, İstanbul Anadolu Başsavcı Vekili Mustafa Çakar, İstanbul Anadolu Başsavcı Vekili Cumali Karakütük, İstanbul Anadolu Başsavcı Vekili Haydar Memiş, Cumhuriyet Savcısı Recep Osoydan, Cumhuriyet Savcısı Burhan Uslu, Cumhuriyet Savcısı Ahmet Tatlıcan, Rektör Yardımcımız Prof. Dr. Fatih Sarıoğlu, İstanbul Anadolu Denetimli Serbestlik Müdürü Seviyya Sancı, Ceza İnfaz Kurumu Müdürleri ve Denetimli Serbestlik Müdürleri, Sosyal Hizmet Bölümü akademisyenlerimizden Dr. Öğr. Üyesi Esin Tüccar, Hukuk Fakültesi Kamu Hukuku Bölümü akademisyenlerimizden Dr. Öğr. Üyesi Derya Tekin, İktisat Bölümü akademisyenlerimizden Doç. Dr. Kaya Göktepe, Denetimli Serbestlik Uzmanı Şeyda Arda, Denetimli Serbestlik Uzmanı Fatma Koçkaya ile akademisyenlerimiz ve öğrencilerimiz katıldı.
Yoğun katılımla gerçekleştirilen panel, Rektörümüz Prof. Dr. Gülfettin Çelik’in açılış konuşmalarıyla başladı. Rektörümüz, üniversitelerin toplumsal sorunlara bilimsel çözümler üretme misyonuna dikkat çekerek bu alandaki çalışmaların üniversite-kurum iş birliğiyle güçlendiğini belirtti. Çelik, “Sistemin bir şekilde kıyısına düşmüş, tekrar rehabilite edilip sisteme katılması gereken unsurlarının sadece bir hukuki düzenlemeyle, bir ceza yaptırımıyla ya da bir kodla ilerlemeyeceği açık. O çerçevede üniversitenin bu yönüyle içinde olması her yöne fayda veriyor.” sözleriyle üniversitenin topluma entegrasyon sürecindeki aktif rolünün altını çizdi. Ayrıca öğrencilerin akademik bilgiyi gerçek hayatla bağdaştırması ve toplumsal sorunlara duyarlı yetişmesi hedefine değinen Rektörümüz, “Bizim açımızdan en önemli husus öğrencimizin hayatla bütünleşmeden, hayatı ıskalamamasını sağlayacak bir fırsat oluşturmak. Biz de bu itibarla bu faaliyetleri, bu etkinlikleri üretiyoruz.” sözleriyle bu tür panellerin üniversitenin temel eğitim misyonuna da hizmet ettiğini belirtti.
İstanbul Anadolu Cumhuriyet Başsavcı Vekili Selçuk Horzum ise gerçekleştirdiği konuşmada denetimli serbestliğin hükümlüleri topluma yeniden kazandırma hedefindeki bilimsel yaklaşım ihtiyacını vurguladı. Horzum, “Maksadımız hükümlülerimizi yeniden topluma kazandırmak. Bu topluma kazandırmanın yolunun da özellikle denetimli serbestlik yükümlülüğü çerçevesinde bilimsel yanıyla bu işe yaklaşmaktan geçtiğinin biz de farkındayız.” ifadelerini kullandı.
Açılış konuşmalarının ardından sözü alan İstanbul Anadolu Denetimli Serbestlik Müdürü Seviyya Sancı, Denetimli Serbestlik Sistemi’nin 2005 yılından bu yana geçirdiği yasal gelişim sürecini ve güncel istatistikleri paylaştı. Sancı, yasal düzenlemelerle erken tahliye süresinin uzaması sonucu sistemin ulaştığı kişi sayısının hızla artmış olduğu ve 461.000 hükümlünün denetimli serbestlik ile takip edilmekte olduğu bilgisini verdi. Özellikle uyuşturucu madde kullanımıyla ilgili dosya sayılarının dört yılda iki katına çıkarak 6249’a yükseldiğine dikkat çeken Sancı bu alandaki artışın ciddiyetini vurguladı. Ardından Hukuk Fakültesi Kamu Hukuku Bölümü akademisyenlerimizden Dr. Öğr. Üyesi Derya Tekin, ceza hukuku felsefesine değinerek sistemin kamuoyu nezdindeki “cezasızlık algısı” yaratma riskini akademik bir perspektifle tartıştı. Tekin, cezaların amacının caydırma olmakla birlikte, ceza sürelerinin uzamasının tek başına suçu önlemediğini belirterek denetimli serbestlik gibi başka mekanizmalara olan ihtiyacın altını çizdi.
Oturum bölümü ile devam eden panel, Rektör Yardımcımız Prof. Dr. Fatih Sarıoğlu’nun moderatörlüğünde gerçekleştirildi. “Kazanımlar, Zorluklar ve Gelecek” başlığıyla düzenlenen oturumda rehabilitasyon, istihdam ve kurumsal iş birliği konularına odaklanıldı. Sosyal Hizmet Bölümü akademisyenlerimizden Dr. Öğr. Üyesi Esin Tüccar, çocuk suçluluğu ve rehabilitasyonunda aile sistem terapisinin önemini vurgularken, günümüzdeki sosyal medyanın yarattığı “beyin çürümesi” metaforu ve empati yoksunluğu gibi yeni zorluklara karşı “Onarıcı Adalet” yaklaşımı içinde destekleyici ve iyileştirici çalışmalara ihtiyaç olduğunu belirtti. İstanbul Anadolu Denetimli Serbestlik Uzmanı Şeyda Arda, bireysel görüşmelerde travma odaklı bir yaklaşım olan EMDR (Göz Hareketleriyle Duyarsızlaştırma ve Yeniden İşleme) tekniğinin, hükümlülerin suça bağlı travmatik anılarını işleyerek suça eğilimi azaltmadaki potansiyelini anlattı.
İktisat Bölümü akademisyenlerimizden Doç. Dr. Kaya Göktepe, hükümlülerin istihdam politikalarının tarihsel gelişimini, Osmanlı’daki ücretli zorunlu çalışmadan günümüze dek inceledi. Göktepe, kamuya yararlı bir işte çalışma yükümlülüğü altında olan kişi sayısının 186.000’e ulaştığını belirterek bu büyük kitlenin istihdamında geçmişteki uygulamalarda olduğu gibi sosyal güvence ve ücretin öncelikli olarak ele alınması gerektiğini ifade etti.
Son olarak Denetimli Serbestlik Uzmanı Fatma Koçkaya; İŞKUR, Milli Eğitim, STK ve üniversitelerle iş birliğinin önemine değinerek işverenlerden önyargısız bir alım süreci ve “Ban the Box” (sabıka kaydı kutusunun kaldırılması) benzeri uygulamalar beklediklerini aktardı. Koçkaya, tekstil atölyesinde kamu yararına çalışmaya başlayıp tüm sertifikaları alarak usta öğretici pozisyonuna yükselen bir hükümlünün başarı hikayesini örnek göstererek, güçlü iş birliği ve etiketlemeden uzak bir ortam sağlandığında başarılı sonuçlar alındığını gösterdi.
Denetimli serbestlik sisteminin 20. yılındaki kazanımlarının, karşılaşılan güncel zorlukların ve geleceğe yönelik stratejilerin derinlemesine incelendiği panel, hükümlülerin topluma entegrasyonunda bilimsel yaklaşımların, psikososyal rehabilitasyonun ve sürdürülebilir istihdam iş birliklerinin önemini güçlü bir şekilde vurguladı. Panel, mevcut risk ve ihtiyaçlara odaklanarak ceza adalet sisteminde rehabilitasyonun etkinliğini artırmaya yönelik somut adımların atılması için değerli bir bilgi paylaşım zemini oluşturdu.
