İstanbul Medeniyet Üniversitesi Sürdürülebilirlik Ofisi ve Sürdürülebilirlik Topluluğu, Maltepe Belediyesi Sıfır Atık ve İklim Değişikliği Müdürlüğü ve İSTAÇ iş birliğiyle 15 Mayıs 2025 Perşembe günü “Dünya İklim Günü” kapsamında çocuklar, engelliler ve kadınlar gibi kırılgan gruplara yönelik ileri ve geri dönüşüm atölyeleri içeren bir program düzenledi. Etkinlik, aynı zamanda İstanbul Medeniyet Üniversitesi Sürdürülebilirlik Topluluğu’nun düzenlediği ve T.C. Gençlik ve Spor Bakanlığı Ünides Programı tarafından desteklenen “Dönüşüm Festivali”nin ilk gün etkinlikleri olarak gerçekleştirildi. Atölyeler, İstanbul Medeniyet Üniversitesi Sürdürülebilirlik Ofisi araştırma görevlileri Ayça ÇELİKBİLEK ve Furkan ERUÇAR yürütücülüğünde gerçekleştirilirken, İMÜ Sürdürülebilirlik Topluluğu üyeleri, Maltepe Belediyesi Sıfır Atık ve İklim Değişikliği Müdürlüğü personeli ve İSTAÇ ekibi etkinliklere aktif destek verdi.
Programın ilk atölyesi Maltepe Belediyesi Zübeyde Hanım Gündüz Bakım Evi‘nde çocuklarla gerçekleştirilen “Tekstil Atıklarıyla İleri Dönüşüm Atölyesi” oldu. Etkinlikte iki farklı yaş grubuna yönelik iki ayrı ileri dönüşüm atölyesi düzenlendi. Atölyelerde İMÜ Sürdürülebilirlik Topluluğu’nun terzilerden ve atölyelerden topladığı artık kumaşlar, kullanılmayan ataşlar ve topluluğun projelerinden artan keçe parçaları kullanılarak, çocuklarla birlikte toplam 4 farklı parmak kuklası tasarımı üretildi. Katılım sağlayan 30 çocuğa önce geri ve ileri dönüşüm konularını kapsayan basit bir çevre eğitimi verildi. Ardından çocuklarla birlikte ileri dönüşüm uygulamaları gerçekleştirildi. Çocukların atölye sonunda kendi elleriyle ortaya koydukları ürünleri görebilmesi hem öğrenme sürecini pekiştirdi hem de çevreye katkı sağlama motivasyonlarını artırdı. Aynı zamanda atölyenin sonunda çocuklara evde aileleriyle birlikte gerçekleştirebilecekleri ileri dönüşüm projelerine dair örnekler anlatıldı. Bu sayede yalnızca üretim sürecine değil, çevre kirliliği ile mücadele ve sürdürülebilir yaşam pratiklerinin yaygınlaştırılması açısından da önemli bir katkı sağlandı. Bu anlamlı etkinlik, Birleşmiş Milletler Sürdürülebilir Kalkınma Amaçları ile çok boyutlu bir ilişki kurarak kırılgan grupların atık yönetimi süreçlerine aktif katılımını teşvik etti. Atölyeler ile SDG 4 -Nitelikli Eğitim hedefi çerçevesinde, çocuklar için kapsayıcı eğitim anlayışıyla katılımcı ve uygulamalı öğrenme ortamları oluşturuldu. Tekstil artıklarıyla düzenlenen İleri Dönüşüm Atölyesi, çocukların yaratıcılıklarını ileri dönüşüm kavramı üzerinden geliştirmelerine olanak tanırken, onların erken yaşta çevre bilinci kazanmasına katkı sundu. Atölyelerde parmak kuklası üretimi için artık malzemelerin kullanılması, SDG 12 – Sorumlu Tüketim ve Üretim hedefine sıfır atık vizyonunun gündelik yaşam pratiklerine nasıl entegre edilebileceği göstererek katkı sağladı.
Programın ikinci atölyesinde, Maltepe Belediyesi Üreten Engelliler Merkezi‘nde engelliler ve ailelerinin katılımıyla bir “Kağıt Geri Dönüşüm Atölyesi” düzenlendi. Atölyede öncelikle katılımcılara kağıt geri dönüşüm süreci ve geleneksel Türk kağıt üretim yöntemleri tanıtıldı. Ardından, İstanbul Medeniyet Üniversitesi’nden toplanan atık kağıtlar, katılımcılarla birlikte geri dönüştürüldü ve yeni kağıtlar üretildi. Her bir katılımcının uygulamaya dahil olduğu atölyede üreten engellilerin kitap ayracı üretiminde kullanacağı renkli ve tohumlu kağıtlar üretildi. Katılımcıların, atık olarak görülen bir malzemenin kendi ellerinde nasıl yeni bir ürüne dönüştüğüne tanıklık etmesi; geri dönüşümün soyut bir kavram olmaktan çıkıp kişisel deneyime dayalı, somut ve etkileyici bir kazanıma dönüşmesini sağladı. Engelli bireylere kapsayıcı bir eğitim olanağı sunan Kağıt Geri Dönüşüm Atölyesi hem engelli bireylerin üretim süreçlerine aktif katılımını destekleyerek SDG 10 – Eşitsizliklerin Azaltılması hedefine katkı sundu hem de geleneksel kağıt yapım tekniklerinin tanıtılmasıyla kültürel sürdürülebilirliğe katkı sağladı. Üretilen kağıtların kitap ayracına dönüştürülmesi ise hem işlevsel hem de kalıcı bir hatıra üretilmesine imkan sağladı.
Genel olarak, her iki atölye de topluluk temelli sürdürülebilirlik çalışmalarının güçlendirilmesini, iklim eylemi konusunda bilinç artışını ve kaynakların döngüsel kullanımına yönelik farkındalığı artırarak SDG 13 -İklim Eylemi hedefine dolaylı katkılar sağladı. Bu yönüyle etkinlikler, yalnızca çevreye duyarlı üretim süreçlerini değil, aynı zamanda sosyal kapsayıcılığı ve eğitim yoluyla güçlenmeyi de merkezine alan bütüncül bir kalkınma yaklaşımını ortaya koydu.
Sürdürülebilir kalkınma hedefleri doğrultusunda toplumsal kapsayıcılığı önceleyen etkinliklerde, geri dönüşüm ve ileri dönüşüm tekniklerinin öğretildiği uygulamalı atölyeler ile katılımcıların çevresel farkındalıkları artırılmasının yanı sıra, atölyelerin uygulamalı olması ile atık azaltımı sağlanırken kişilerin çevresel ayak izinin azaltılmasına da katkı sağlanmış oldu. Düzenlenen atölye çalışmaları sayesinde toplamda 2.58 kg sera gazı salımının önüne geçildi ve 0.82 kWh enerji tasarrufu sağlandı. Böylece, küçük ölçekli ya da bireysel çabaların dahi çevresel etkiler açısından önemli katkılar sunabileceği somut verilerle ortaya konmuş oldu.
Dönüşüm Festivali, 15 Haziran’a kadar çeşitli sürdürülebilirlik temalı etkinlik ve atölyelerle devam edecek. İlgilenenler, program ve katılım bilgileri için @surdurulebilir_imu Instagram hesabını takip edebilir.
